معاونت امور بهداشتی

*در واقع، هاری یک عفونت حاد سیستم عصبی مرکزی است که همیشه کشنده است

*که مخصوص گوشتخواران اهلی و وحشی، میباشد؛

*انسان و سایر حیوانات خونگرم پستاندار به طور تصادفی و غالباً از طریق گزش به آن مبتلا می شوند.

 

به طور کلی کشورهای مختلف از نظر آلودگی به سه دسته تقسیم می شوند

کشورهایی که هاری شهری و وحشی در آنها به صورت بومی )اندمیک( وجود دارد. به ترتیب همه کشورهای آسیایی، آفریقایی و کشورهای آمریکای لاتین جزء این دسته هستند.

2 . کشورهایی که در آنها هاری شهری کنترل شده ولی هاری وحشی همه گیر است. مانند کشورهای اروپای غربی ، کانادا و ایالات متحده آمریکا.

3. کشورهایی که از نظر بیماری هاری پاک هستند. )هر کشوری که 2 سال بیماری هاری را گزارش ندهد به عنوان کشوری پاک از این بیماری محسوب می شود(. عبارتند از : استرالیا ، نیوزلند ، نیوگینه ، ژاپن ، هاوایی ، تایوان ، اقیانوسیه ، ایرلند ، ایسلند ، قسمت های مرکزی نروژ ، سوئد ، فنلاند ، پرتغال ، یونان و بعضی از جزایر ویستا ایندیز و جزایر آتلانتیک ، انگلستان، سوئیس ، آلمان و ... .

اهمیت بیماری

میزان کشندگی بالا )صددرصد(: پس از ظهور علایم بیماری چه در انسان و چه در حیوان درمان پذیر نبوده و بیمار محکوم به مرگ می باشد.

عامل بیماری

ویروسی است که تمایل به سیستم عصبی دارد ویروس هاری در حرارت 50 درجه سانتی گراد در مدت 15 دقیقه و در حرارت 60 درجه در مدت 35 ثانیه و در حرارت 100 درجه سانتی گراد در مدت چند ثانیه از بین می رود.

راه های سرایت بیماری هاری

اصلیترین راه سرایت بیماری از طریق گازگرفتن حیوانات میباشد.

در مورد گربه و گربه سانان از طریق پنجه کشیدن انتقال بیماری صورت می گیرد.

راه پوست: بیماری هاری از راه پوست سالم قابل سرایت نیست، ولی اگر کوچکترین خراش یا زخمی در پوست وجود داشته باشد قابل سرایت می باشد .

راه مخاطها: لیسیدن مخاط) لب  چشم و بینی( توسط سگ و گربه انتقال از راه دستگاه گوارش: انتقال بیماری از این طریق بعید به نظر میرسد،

 ولی باید از خوردن گوشت و سایر فرآورده دامهای مبتلا به هاری خودداری نمود پنجه گربه حتی در حد خراش نیز می تواند موجب انتقال بیماری هاری گردد ؛ چراکه گربه عادت به لیسیدن پنجه های خود دارد لذا لازم است فوری نسبت به درمان پیشگیری از هاری)شستشوی زخم و واکسیناسیون( اقدام نمود.

ویروس هاری حتی از زخم های بسیار کوچک و در حد خراش هم می تواند باعث هار شدن فرد گردد ؛ پس زخم هر چند کوچک )حتی خراش پوستی ( بایستی فوری تحت درمانْ پیشگیری از هاری )شستشوی زخم و واکسیناسیون( قرار گیرد

تنفس: آلودگی از طریق تنفس به ویژه در غارهای محل زندگی خفاش های آلوده ،

جفت: از مادر مبتلا به هاری به جنین

وسایل آلوده: ویروس هاری بسیار حساس است و در مقابل نور و خشکی به سرعت از بین می رود ؛ لذا هاری از طریق وسایل آلوده فقط در موارد استثنایی منتقل می شود.

انسان به انسان:

الف( تا به حال موارد معدودی از طریق پیوند اعضا در دنیا گزارش شده است.

ب(ولی بایستی در مواجهه با بیمار مبتلا به هاری بسیار دقت کرد

علائم بیماری هاری در حیوان

معمولا 2 تا 3 هفته پس از آلودگی سگ یا گربه علایم در آن ها ظاهر می شود )ولی ممکن است چند ماه هم طول بکشد(

گاو و گوسفند نیز به این بیماری مبتلا می شود ولی ممکن است پس از ماه ها علایم در آن ها ظاهر شود

مهمترین علایم تغییر در رفتار و عادات حیوان میباشد، به گونهای که حیوان بیش از اندازه به صاحب خود انس میگیرد و به گوشه ای پناه میبرد و بالاخره در اثر فلج اندامی و دستگاه تنفسی تلف می شود.

یا در بیشتر مواقع حیوان مضطرب و کم کم به صورت وحشی و درنده درآمده و به هر کس و هر حیوان که سر راه او باشد حمله میکند، کف از دهانش سرازیر شده و به علت عدم امکان بلع بر اثر گرسنگی  تشنگی و سرانجام براثر فلج دستگاه تنفسی میمیرد

معمولا 2 تا 8 هفته پس از آلودگی در انسان علایم ظاهر می شود  20 تا 60 روز گاهی کمتر از ۵ روز

 

برای کنترل هاری چه کمکی میتوانم بکنم؟

حیوانات خانگی را نزد دامپزشکتان برده تا واکسن های مناسب را تزریق کند .

از در معرض تماس قرار گرفتن حیوان خانگیتان با سایر حیوانات جلوگیری کنید.

گربه و سگ هایتان را درون منزل نگهدارید و بر سگهایتان هنگامی که خارج از منزل هستند نظارت داشته باشید.

حیوانات خانگی خود را عقیم کنید تا از تولد نوزاد ناخواسته آن ها جلوگیری کنید .

غذای حیوان خود را بیرون از منزل قرار ندهید. این کار باعث جذب حیوانات وحشی و ولگرد میشود .

حیوانات وحشی نباید به عنوان حیوان خانگی نگهداری شوند. این کار نه تنها غیرقانونی است بلکه این حیوانات می توانند صاحبان خود و سایرین را به هاری مبتلا کنند .

حیوانات وحشی را از فاصله دور مشاهده کنید. حیوان وحشی هار ممکن است رام به نظر آید ولی هرگز به آن نزدیک نشوید. به کودک خود بیاموزید که “هرگز” به حیوانات ناآشنا نزدیک نشود، حتی در مواردی که حیوان آرام به نظر میرسد .

در صورتی که رفتار غیر معمول در یک حیوان مشاهده کردید آن را به ادارت دامپزشکی اطلاع دهید .

اگر در مناطقی هستید که خفاش زیاد است، منزل خود را عایق بندی کنید تا از ورود خفاش به خانه جلوگیری شود

فرض بگیرید همه سگها خطرناک هستند تا زمانی که خلاف آن ثابت شود.

از سگ های ناشناس دوری کنید

به کودکان آموزش دهید هرکز به سگ های ناشناس نزدیک نشوند.

اقدامات احتیاطی پیشگیرانه برای حمله سگ

مراقب علائم هشداردهنده باشید.

غریدن، خرخر کردن و نشان دادن دندانها نشانه های آشکار تهاجمی بودن سگ است و باید متناسب با آن رفتارکنید .

سگ عصبانی ممکن است سفیدی چشمانش را نشان دهد به خصوص اگر در حالت عادی دیده نمیشود .

وقتی نوک گوشها به عقب کشیده میشود و در امتداد سر قرار میگیرد نشانه روش تهاجم است درصورتیکه گوشهای شل و آویزان یا ایستاده معمولاً نشانه بی تفاوتی است .

اگر سگ نزد شما بیاید درحالیکه بدنش ریلکس است و بخش میانی بدنش انحنای شیبدار دارد، احتمالاً نمیخواهد حمله کند. سگی که بدنش سفت، صاف و کشیده است )سر، شانه ها و رانها در یک ردیف قرارگرفته اند( در حالت تهاجم قرار دارد .

راه رفتن یورتمه ای به این معنی است که سگ میخواهد بازی کند و شما را بررسی کند. وقتی سگ با سرعت به سمت شما میدود ممکن است خطرناک باشد .

هرگز سگ را خشمگین نکنید.

بیشتر حمله های سگها به علت عدم بستن یا محدود کردن کافی سگ، تعلیم نامناسب، یا اذیت کردن آنها اتفاق میافتد.

متأسفانه بسیاری از مواقع صاحبان سگ سهل انگاری میکنند بنابراین منطقی است که آمادگی داشته باشید.

هیچ حیوانی را خشمگین نسازید .

هرگز سگی را که در حال غذا خوردن است یا توله به همراه دارد، تحریک نکنید. سگهادراینشرایطبسیارحساسشدهوازخودمحافظتمیکنند

از خندیدن به سگ خودداری کنید. ممکن است چهره دوستانه به او نشان دهید اما یک سگ مهاجم فکر میکند دارید دندانهایتان را برای مبارزه به او نشان میدهید .

سگهایی که مدت زیادی به چیزی بسته شده اند یا زنجیر دارند بیشتر احتمال دارد که تهاجمی رفتار کنند بنابراین به آنها نزدیک نشوید

توصیه ها

به چشمان سگ نگاه نکنید به ویژه وقتی خیز برداشته است.

در مواجهه با سگ به کودک بگویید ساکت باشد و آرام بماند و به شما نگاه کند.

به کودکان یاد بدهید هرزمانی که با یک سگ خشمگین مواجه شدند، یادشان باشد هرگز از سگ فرار نکنند و جلوی او ندوند بلکه همانند یک درخت باشند .

اگر سوار بر دوچرخه هستید، از دوچرخه پیاده شده و آن را بین خود و سگ حائل کنید. به این ترتیب مانعی برای محافظت از خود ایجاد میکنید. اگر سگ تنها پارس نکرده و به شما حمله ور شد از دوچرخه به عنوان سلاحی برای حمله به سگ استفاده کنید. دوچرخه را از تنه نگهدارید و از کرپی )فرمان( و زین بگیرید و تایر دوچرخه را بچرخانید و به سگ ضربه بزنید. سعی کنید دوچرخه را رها نکنید، اگر چنین شود ابزار دفاعی باارزشی را ازدست داده اید .

قوانین حیوانات صاحب دار

شناسنامه دار کردن حیوان - واکسیناسیون حیوان -  قلاده گذاری حیوان - بستن حیوان

تذکر مهم : - کلیه موارد حیوان گزیدگی چه اهلی و چه وحشی را باید هار تلقی نمود و بلافاصله به نزدیکترین مرکز جامع سلامت مراجعه کرد.

- تاخیر در مراجعه موجب ابتلا به بیماری کشنده هاری می گردد

حتی در صورت وجود سابقه واکسیناسیون در سگ یا گربه شما در - - صورت گزش توسط آن ها بلافاصله به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه کنید